مقدمه: در این پژوهش آسیب پذیری افتراقی اسم و فعل در ضایعات نیمکره چپ مغز، که میتواند موجب پدیدآمدن اختلال زبانی متناسب با ژرفا و گستره ضایعه گردد بررسی شده است. بررسی های بالینی و آزمایشی گوناگون نشان داده اند که نامها و فعل ها می توانند به طور جداگانه به دنبال ضایعات مغزی گوناگون دچار از هم گسیختگی شوند. روش: آزمودنی های پژوهش را 20 نفر (8 زن، 12 مرد) از بیماران زبان پریش فارسی زبان در مراکز گفتار درمانی شهر تهران تشکیل داده اند که سن آنان از 33 تا 76 سال بود. گردآوری داده ها به کمک آزمون زبان پریشی فارسی انجام گردیده است. یافته ها: یافته های توصیفی و تحلیلی به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد میان توانایی به کارگیری اسم و ضایعه لوب گیجگاهی نیمکره چپ مغز به سمت شکنج آنگولار و مناطق ارتباطی مغز، ارتباط معناداری وجود دارد و همین رابطه بین توانایی به کارگیری فعل و ضایعه لوب پیشانی نیمکره چپ مغز نیز وجود دارد. اهمیت موضوع در تفاوت میان آسیب پذیری جایگاه اسم و فعل می باشد، که نمی توان به سادگی از آن گذشت.

هدف از نگارش این مقاله توصیف ساخت موضوعی اسم فعل ها در چارچوب دستور واژی-نقشی می باشد. نگارندگان در این مقاله به بررسی چگونگی نمود نقش های معنایی یک فعل در ساخت نحوی اسم فعل مشتق از آن فعل که حاصل فرایند اسم سازی هستند، می پردازند. تحلیل داده ها نشان می دهد که اصول انطباق در دستور واژی-نقشی به خوبی پیش بینی می کند که در زبان فارسی نقش معنایی عامل در اسم فعل های متعدی به صورت نقش نحوی متممی و در اسم فعل های لازم در جایگاه عنصر ملکی پس از اسم بازنمایی پیدا می کند، در حالی که نقش معنایی پذیرا و پذیرنده در اسم فعل های متعدی در جایگاه عنصر ملکی بازنمایی دارد. طبق اصول انطباق نقش معنایی عامل در اسم فعل های برگرفته شده از مجهول زبان فارسی می تواند به صورت نقش نحوی متممی نمود داشته باشد.

هدف از نگارش این مقاله توصیف ویژگی های تصریفی اسم و فعل در گویش بواناتی (بخش مرکزی شهرستان بوانات) است. پژوهش حاضر که نخستین بررسی نظام مند درباه گویش بواناتی است با روش توصیفی (میدانی) و کتابخانه ای انجام شده است. ما در این پژوهش، مقوله های مورد نظر را از دو جنبه ساختار و معنا مورد بررسی و تحلیل قرار داده ایم. از جمله یافته های پژوهش می توان به نشانه جمع /ǎ, / در این گویش اشاره کرد که بنا به ماهیت در جایگاه های مشخصی، گاهی گویشوران را ناچار به استفاده از واج های میانجی می سازد تا از التقای واکه ها پرهیز شود. «یک» به عنوان نشانه اسم نکره در فارسی معیار، به شکل «jej» در این گویش ظاهر می شود. در قریب به اتفاق موارد کسره اضافه در این گویش حذف می شود که جزییات آن در متن تحقیق بیان شده است. ضمایر ملکی در این گویش نیز از نظر ساختاری شکلی منحصر به فرد دارند که مشابه آن در فارسی معیار دیده نمی شوند. در بخش افعال، برخی از افزونه های شخص و عدد از قبیل شناسه دوم شخص جمع بنام /-ik/ مختص این گویش است و در فارسی معیار به کار نمی رود. در صورت های فعلی منفی، پیشوند «می» به «م» کاهش می یابد و صورتی چون «نمی روم» به «نمرم» /næ,-m-r-æ, m/ تبدیل می شود. طی این پژوهش به یافته های دیگری نیز رسیدیم که شرح آن ها در متن تحقیق آمده است.

قرآن کریم مشتمل بر شگفتی ها و زیبایی های بی پایانی است.حوزه بیانی و ادبی قرآن کریم بستر بخش عمده ای از جذابیت ها و برجستگی های آن است. بخشی از این زیبایی ها در قالب آیاتی ارائه گردیده که هم به لحاظ موضوعی و هم از لحاظ اسکلت واژگانی با هم یکسان اند و تنها در حروف یا واژگان اندکی ناهمگون می باشند. قرآن پژوهان از این امر با عنوان"متشابه لفظی" یاد کرده اند تا با اصطلاح "آیات متشابه" که در حوزه علوم و معارف قرآن مطرح است، پوشیده نگردد. از جستارهای شایسته درنگ درباره این گونه از آیات، ترجمه آن ها به زبان فارسی است، چه ظاهر مشابه این دسته از آیات، گاه موجب لغزش مترجم می شود و بدون توجه به ناسازگاری اندکی که در واژگان این آیات هست، دریافت یکسان و در نتیجه ترجمه مشابهی از آن ها ارائه می گردد که این امر کاستی ترجمه را در پی دارد. در این پژوهش که با رویکرد توصیفی و تحلیل انتقادی صورت گرفته است، برخی از آیات متشابه لفظی مفرد، از نوع موارد ناهمگون به لحاظ اسم و فعل یا متفاوت از نظر نوع فعل مورد توجه قرار گرفته و در کنار تحلیل چرایی تشابه و تفاوت موجود در میان آن ها، ترجمه های ارائه شده از این آیات، توسط مترجمان قرآن (آیتی، خرمشاهی، شعرانی، فولادوند، قمشه ای، مکارم شیرازی) واکاوی شده است.در بررسی این ترجمه ها، روشن گردید که در بیشتر موارد، مفاهیم آیات مورد بحث، به درستی و استواری برگردان نشده، لذا نگارنده برگردان دقیق تری از این گونه آیات را پیشنهاد داده است.

در این پژوهش قصد داریم محدودیت های ناظر برزایایی فعل های برگرفته از اسم و فعل های برگرفته از صفت در فارسی معیار را بررسی کنیم. همچنین به دنبال بررسی رابطه میان شفافیت و زایایی این الگوی ساخت فعل هستیم. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و جمع آوری داده ها به شیوه پیکره بنیاد است. بدین منظور، فهرستی مشتمل بر 90 فعل تبدیلی را از یک پیکره نوشتاری خودساخته 824000 واژه ای و پیکره گفتاری که از ضبط مکالمات روزمره گویشوران تهیه شده است، جمع آوری نمودیم. بسامد نمونه این افعال در پیکره نوشتاری 1700 و در پیکره گفتاری 775 است.بررسی ها نشان داد که در کاربرد پایه های مختوم به واکه برای ساخت این افعال محدودیت وجود دارد. همچنین اکثر واژه هایی که پایه ساخت این افعال قرار می گیرند، تک هجایی و تعداد محدودی نیز دوهجایی می باشند. در رابطه با محدودیت صرفی نیز از میان مقولات دستوری مختلف تنها مقوله اسم و صفت پایه ساختن افعال مورد نظر قرار می گیرند. محدودیت دیگر اینکه اسامی و صفات وندی، مرکب و مشتق پایه ساخت افعال مورد نظر قرار نمی گیرند. اما عاملی که بیش از همه ساخت افعال مورد بررسی ما را محدود می کند، عامل انسداد است که در این میان وجود افعال مرکب هم معنا مانع ساخت افعال بسیط متناظر می شود. به علاوه، در کنار محدودیت های ساختاری پیش گفته، محدودیت کاربردی نقش مهمی در عدم پذیرش واژه های ساخته شده با این الگو توسط گویشوران زبان ایفا می کند. در رابطه با ارتباط میان شفافیت و زایایی نیز دریافتیم که شفافیت و تیرگی تاثیری بر زایایی افعال مورد بررسی ندارد.

تقسیم مشهور و کهن کلمه در زبان عربی آن است که کلمه یا اسم است یا فعل و یا حرف. این تقسیم بندی حاکمیت و خدشه ناپذیری خود را در قرنها بر زبان عربی و نحویان عرب، مشروعیت بخشید. هر چند نحو چالشهایی بر سر این تقسیم بندی بوده است، اما هیچ گاه به صورت یک نظریه مطرح نشده است. زبان شناسان معاصر عرب تلاشی در سامان مند نمودن نظریه ای جدید نموده اند که امید است این مقاله در بازنگری این مباحث راه تازه ای به تقسیم بندی جدید بگشاید.

بحث تکرار در سطح کلام از دیر باز مورد توجه علمای ادب قرار گرفته است؛ بعضی کثرت تکرار را از معایب سخن دانسته و گروهی دیگر در لطف تکرار، سخن رانده اند. در این مقاله به اختصار، نظر قدما و نوپردازان به ویژه فرمالیست ها مورد توجه قرار گرفته و سپس ساختمان تکرار و نقش نحوی آن در اثر گران سنگ مثنوی مولوی بررسی شده است. پوشیده نیست که بخش زیادی از موسیقی دل انگیز غزلیات شمس و مثنوی مولوی، زاییده این تکرارهاست. به همین جهت، شایسته می نمود که این موضوع از حیث زبانی مورد بررسی قرار گیرد. مقاله حاضر ضمن بیان اهمیت جمال نمایی تکرار، به ساختمان مکررها در اقسام کلمه می پردازد و با تقسیم بندی آنها در گونه های متوالی، ناقص، متباین، نقش نحوی و اهمیت آنها را در سطح کلام مورد بررسی قرار می دهد.

دانش تصریف که وظیفه تجزیه کلمات را بر عهده دارد در ادبیات عرب سخت با اهمیت است چه بوسیله قالب هایی که توسط دانشمندان علم صرف ارایه شد زبان عربی گسترش لغوی یافت. در نیمه نخست سده 3 ق ابو عثمانی مازنی کتابی مستقل در صرف تالیف کرد پس از او جنبش تالیف در علم صرف همچنان ادامه یافت تا این که در سده 7 ق ابن حاجب کتاب الشافیه فی التصریف را نوشت و بسیار مورد توجه قرار گرفت به گونه ای که سبب شد تالیفات گوناگونی درباره آن به رشته تحریر درآید که تقریبا محتوای اصلی همه آنها یکی است. در میان همه این تالیفات شرح رضی الدین استرآبادی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله ضمن ارایه تاریخچه مختصری از علم صرف و معرفی برخی آثار که در این زمینه نگاشته شده، به بررسی کتاب شافیه و نقد و بررسی شرح های آن پرداخته شده است.